Tüketici Hakları (Genel Bilgi)

 









AYIPLI MAL VE HİZMETLERDE HAKLARIMIZ VE HAK ARAMA YOLLARI 

AYIPLI MAL VE HİZMETLERDE

HAKLARIMIZ VE HAK ARAMA YOLLARI 

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yer alan ayıplı mal ve hizmetler ile ayıplı mal ve hizmetlerden dolayı kimlerin sorumlu olduğu, ayıp çeşitleri, haklarımız, hak arama yolları ve yerleri aşağıda belirtilmiştir.




AYIPLI MAL VE HİZMET İLE İLGİLİ TANIMLAR 



Bir malın satıcısı tarafından bildirilen veya o malın ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında, standardında, teknik düzenlemesinde yer alan özelliklere uygun olmaması “Ayıplı Mal” olarak kabul edilir.



Bir hizmetin sağlayıcısı tarafından bildirilen veya o hizmetin tanıtımında belirtilen ya da o hizmetin reklam ve ilanlarında, standardında, teknik düzenlenmesinde yer alan özelliklere uyulmaması ya da hizmetin sağlayıcısı tarafından verilen sözlerin yerine getirilmemesi “Ayıplı Hizmet” demektir.



Tüketici, satın aldığı bir mal veya hizmetten beklediği yararı göremiyorsa ya da o mal ve hizmette bir kusur varsa o mal ya da hizmet ayıplıdır.



Malın değerini veya kullanımından umulan yararları azaltan her çeşit eksiklik o malın ayıplı olduğunu gösterir. Bir hizmetten beklenen yararları azaltan her çeşit eksiklik o hizmetin ayıplı olduğunu ortaya koyar.




AYIPLI MAL VE HİZMETLERDEN SORUMLULUK








Ayıplı Maldan Dolayı Sorumluluk : Ayıplı malın imalatçısı-üreticisi, ithalatçısı, satıcısı, bayisi, acentesi ve belirli marka bir mal satın alınması şartına bağlı olarak kredi verenler ayıplı maldan ve ayıplı malın neden olduğu her çeşit zarardan ve tüketicinin seçimlilik haklarından dolayı tüketiciye karşı zincirleme sorumludur.



Ayıplı Hizmetten Dolayı Sorumluluk: Ayıplı hizmetin sağlayıcısı, bayisi, acentesi ve bir hizmet satın alınması şartına bağlı olarak kredi verenler ayıplı hizmetten ve ayıplı hizmetin neden olduğu her çeşit zarardan ve tüketicinin seçimlilik haklarından dolayı tüketiciye karşı zincirleme sorumludur.



Ayıplı Mal Ya Da Hizmetin Neden Olduğu Zarardan Sorumluluk :



Tüketici, seçimlik haklarından birisi ile birlikte ayıplı malın veya hizmetin neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan durumlarda malın imalatçısı-üreticisinden veya hizmetin sağlayıcısından, bayisinden, acentesinden tazminat isteme hakkına sahiptir.



Ayıplı mal ve hizmetlerin neden olduğu zararlardan dolayı hak arama süresi 3 yıldır.



Satılan malın ya da hizmetin ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mal ya da hizmetlerde bu sorumluluk yoktur.



Ayıplı olarak satılan mallarda, satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, imalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde “özürlüdür” ibaresini içeren bir etiket konulması zorunludur.



İmalatçı veya satıcı bilerek ayıplı mal satabilirler. Ancak, ayıplı mal satışının belirli koşulları vardır. Yalnızca ayıplı mal satılan yerlerde bir kat veya reyon gibi bir bölümün sürekli olarak ayıplı mal satışına, tüketicinin bilebileceği şekilde tahsis edilmiş yerlerde bu etiketin konulma zorunluluğu yoktur. Malın ayıplı olduğu hususu, tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde gösterilir.



Güvenli olmayan mallar, piyasada “özürlüdür” etiketiyle dahi satılamaz.




AYIPLI MAL VE HİZMETLERDEN DOLAYI HAKLARIMIZ 



1) Satın alınan mala veya hizmete ödenen bedelin istenilmesi hakkı (Bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme hakkı)



2) Malın ayıpsız olan bir yenisiyle değiştirilmesi ya da hizmetin yeniden görülmesi hakkı



3) Malın ücretsiz olarak onarımını isteme hakkı



4) Ayıp oranında bedel indirimi isteme hakkı



Tüketiciler, bu haklardan birisini tercih edebilir. Satıcı veya sağlayıcı tüketicinin bu isteğini yerine getirmekle yükümlüdür.





MAL VE HİZMETLERDE AYIP ÇEŞİTLERİ



Fark Ediliş Ya da Ortaya Çıkış Yönüyle Ayıp Çeşitleri ve Hak Arama Süreleri



Açık Ayıp: Mal ya da hizmetlerde hemen görülebilecek, fark edilebilecek özürler, bozukluklar, eksiklikler, defolar ve kusurlardır. Açık ayıplarda hak arama süresi 30 gündür.




Gizli Ayıp: Mal ve hizmetlerin kullanım süresinde ortaya çıkan ayıplardır. Ancak, bu ayıplar yanlış kullanımdan değil, mal ya da hizmetin özelliğinden, kalitesizliğinden, standarda aykırılığından, imalat ve üretim hatalarından kaynaklanabilecek ayıplardır. Gizli ayıplarda hak arama süresi 2 yıldır. Bu süre konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda 5 yıldır. Ancak, ayıp ortaya çıktığında beklemeden ilgili yerlere başvuruda bulunulması gerekmektedir.




Hileli Ayıp : Tüketicilerden hile ile gizlenmiş ya da satıcı veya sağlayıcının ağır kusuru olan mal ve hizmetlerdeki ayıplardır. Hileli ayıplar ne zaman ortaya çıkarsa tüketici hakkını arayabilir.





Niteliği , Niceliği ve Eksiklikleri Yönüyle Ayıp Çeşitleri 



Maddi Ayıplar : Malın bozuk, yırtık, kırık, çatlak, lekeli, sökük olması gibi fiziksel ayıplardır. Teslim edilen malın satılan maldan kalitesinin farklı olması; buzdolabının soğutmaması, halis ceviz denilen mobilyanın çam olması gibi




Hukuki Ayıplar : Maldan yararlanmayı ve onu kullanmayı sınırlandıran hukuki eksikliklerdir. Örneğin; kullanımı yasak olan ilaç ya da bir kimyasal maddenin serbest olduğu belirtilerek satılması; satılan malın satım sırasında hacizli olması gibi




Ekonomik Ayıplar : Tüketicinin maldan beklediği yararlanma ve kullanma olanağını azaltan, kullanma olanağı bulunsa da malın ekonomik değerini düşüren özelliklerdir. Örneğin; az miktarda elektrik tükettiği belirtilen cihazın çok elektrik tüketmesi; az yakıt tükettiği belirtilen otomobilin çok yakıt tüketmesi gibi





AYIPLI MAL VE HİZMETLERDE BAŞVURULACAK YERLER



Ayıplı Mal veya Hizmet Nedeniyle Başvuru Öncelikle Nereye Yapılmalıdır? 



Ayıplı mal veya hizmet nedeniyle, tüketici isteklerinden (haklarından) birini öncelikle satıcıya , sağlayıcıya ya da bayiye, acenteye süresi içerisinde bildirir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre, tüketicinin isteğini firma yerine getirmekle yükümlüdür.




Ayıplı Bir Mal veya Hizmet Nedeniyle Tüketici İlgili Firmalardan Olumsuz Bir Cevap Alırsa, Nerelere Başvuruda Bulunabilir? 



Bu durumda, tüketici, Tüketici Hakları Derneği’ne (THD), Derneğin şubelerine, THD’nin şubeleri yoksa Tüketici Dernekleri Federasyonu’nun (TÜDEF) üyesi olan Tüketici Derneklerine, Kaymakamlıklarda ve Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüklerinde bulunan Tüketici Sorunları İl Hakem Heyetlerine, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğüne, Tüketici Mahkemelerine başvuruda bulunabilir.




Satın alınan mal veya hizmetlerde mutlaka fiş – fatura, sözleşme, garanti kapsamındaki mallar için ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanmış garanti belgesi, Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzu istenmelidir.




Almış olduğunuz yerli ya da ithal malın Türkçe Kullanım Kılavuzu yoksa, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na şikayet ediyorsunuz. Satan şirkete ürün başına 156 TL ceza veriliyor ve Türkçe kılavuzun da size ulaştırılması sağlanıyor.





Sizler de şikâyetinizi http://www.facebook.com/l/bc56e;www.sanayi.gov.tr adresinden Tüketici Şikayetleri bölümüne bildirin, duyarsız şirketlere gereken cezaların verilmesini sağlayın.





Tüm uğraşlarınıza rağmen ürün veya hizmeti aldığınız işletmeyle sorunu çözemiyorsanız kısa sürede sonuç almak için ikamet ettiğiniz ilçenin kaymakamlığında bulunan tüketici hakem heyetine faturanız ve bir dilekçe ile başvurmanız halinde 1 ay içerisinde % 90 olumlu sonuç alabilirsiniz.